Traki cięgnowe służą do piłowania bloków kamiennych na płyty płaskie lub profilowe paserowania (formowania bloków) za pomocą narzędzia liniowego w kształcie zamkniętej pętli. Narzędzie trakowe, w tym przypadku diamentowa lina, łańcuch lub pas klinowy, jest napinane na obwodzie dwóch kół, z których jedno jest napędzane.

Blok kamienia ustawiany jest na wózku lub podstawie. Ruch główny wykonuje poruszająca się poziomo część cięgna, zaś ruch pomocniczy dwa suporty z kołami powodujący zagłębianie narzędzia w blok. Ustawianie do kolejnych cięć uzyskuje się przez przestawienie bloku lub piły.

W zależności od rodzaju stosowanego narzędzia trakowego wyróżniamy piły (traki) linowe, łańcuchowe i obecnie wprowadzane we Włoszech traki pasowe.

Traki linowe są obrabiarkami stosowanymi coraz częściej w zakładach obróbki kamienia. Wynalezienie i ulepszanie lin zbrojonych segmentami diamentowymi spowodowało, że są one stosowane nie tylko do obróbki bloków, lecz również do ich wydobycia. Od przeszło 40 lat tą metodą rozcinane są masywy marmurowe we Włoszech.

Odcięty liną monolit marmuru opada na warstwę kamienia łamanego, który łagodzi skutki upadku. Dalszy podział monolitu na bloki o wymiarach handlowych następuje również przy pomocy lin diamentowych lub rozłupiarek hydraulicznych. 

Trakowa lina diamentowa

Każda lina diamentowa składa się z rdzenia wykonanego z elastycznej linki stalowej o średnicy 4-5mm, koralików diamentowych nasuwanych na rdzeń oraz przekładek-tutaj sprężynowych- utrzymujących stałe odległości między nimi (podziałka).

Części liny przesuwając się w szczelinie piłowej w dużą prędkością pracują w ciężkich warunkach dla zabezpieczenia ich stosowane są osłony wykonywane w różnych kolorach, które oznaczają równocześnie rodzaj materiału do piłowania którego są przeznaczone. Lina wykonywana jest w formie zamkniętej pętli której końce łączone są za pomocą tulejek zaciskanych lub złączek gwintowanych.

Koraliki są wykonywane w postaci tulejki stalowej, na obwodzie której jest prasowany lub galwanizowany pierścień diamentowy .Jest on zbudowany na takiej samej zasadzie jak segmenty diamentowe pił trakowych i tarcz tnących.

Koraliki wykonywane są w różnych wymiarach - średnicach od 6,2-11mm i długościach od 8 do 12 mm. Na 1 metrze długości liny mieści się od 36 do 40 koralików. Podczas pracy koraliki są chłodzone wodą w ilości 10-20 l/min.

Podczas cięcia koraliki wykonują nie tylko ruch główny wzdłuż jego osi, lecz również ruch obrotowy, co zapewnia równomierne ścieranie się segmentów na obwodzie koralików.

Konstrukcja traka linowego

Diamentowy trak linowy często spotykany w polskich zakładach obróbki kamienia.

Na prowadnicach kolumn poruszają się synchronicznie dwa suporty z kołami linowymi podnoszone i opuszczane przez znany zespół opadu.

Nad blokiem widoczna jest pozioma rura instalacji natrysku wody chłodzącej.

Blok ustawiony jest na wózku trakowym z obrotową platformą, co umożliwia obcięcie bloku ze wszystkich stron bez zmiany jego posadowienia. Traki linowe cechuje duża wydajność, dokładność cięcia i gładkość uzyskiwanych płyt surowych, niższe natężenie hałasu (znacznie mniejsze niż przy trakach piłowych i tarczowych).

Nowe możliwości obróbcze daje trakowi uruchomienie wózka trakowego w kierunku prostopadłym do kierunku liny tnącej. Przy odpowiednim sterowaniu opadem liny poziomym ruchem wózka w przekroju poprzecznym bloku można wycinać dowolne kształty. Tutaj muszę przypomnieć układ współrzędnych prostokątnych. Układ ten umożliwia zlokalizowanie punktu na płaszczyźnie (x, y) lub w przestrzeni (x, y, z). Punkt P leży w odległości 4 jednostek (na przykład centymetrów) od osi x i 3 jednostki od osi y.

Trak o zsynchronizowanym ruchu przesunięcia wózka w osi x i opadu liny y nazywany jest trakiem linowym klasy xy. Różnica pomiędzy trakiem klasy x - piłującym blok przy stałej wartości x a trakiem klasy xy polega na ścisłym powiązaniu zespołu jazdy wózka mechanizmu opadu suportów.

Raz zaprogramowany element może być wykonany dowolną ilość razy, z dużą dokładnością, podstawia się nowy blok i od czasu do czasu wymienia się linę tnącą.

Traki łańcuchowe

Traki łańcuchowe są stosowane znacznie rzadziej niż traki linowe i znajdują zastosowane przy piłowaniu grubych płyt o dużej powierzchni. Łańcuch tnący, którego ogniwa wyposażone są w nakładki diamentowe, prowadzony jest na listwie prowadzącej (mieczu), co umożliwia uzyskanie dużej płaskości i dokładności przecinanej powierzchni .Takiego prowadzenia nie posiadają liny diamentowe i dokładność ich przecięcia może być znacznie mniejsza na przykład przy natrafieniu w kamieniu na strefę o większej twardości. Łańcuch z ogniwami (jak w łańcuchu rowerowym tylko znacznie mocniejszym) przewijany jest i napinany pomiędzy dwoma kołami łańcuchowymi umieszczonymi na końcach miecza prowadzony w rowkach wykonanych w jego krawędziach.

Łańcuch składający się ze stalowych ogniw połączonych sworzniami, które podczas przesuwania i zmiany kierunku ruchu obracają się względem siebie poddawany jest ścieraniu przez materiał w szczelinie piłowej.

Grubość łańcucha jest znacznie większa od średnicy koralików liny diamentowej. Łańcuch musi być intensywnie chłodzony (60 l/min).

Trak łańcuchowy o dwusłupowej konstrukcji nośnej jak w traku linowym jednak posiada możliwość indywidualnego opuszczania każdego z suportów. Umożliwia dokładne cięcie płyt 3,5 x 2,2 m z dokładnością 5-0,6 mm.

Zagrożenia i ochrona

W pracującym traku największe zagrożenie stanowią szybko poruszające się cięgna: diamentowa lina tnąca lub łańcuch(prędkość powyżej 20m/s), która może ulec pęknięciu w każdym momencie uderzając z dużą siłą. Z tego względu płaszczyzna cięcia traka i jej przedłużenie poza strefę cięcia jest strefą niebezpieczną.

Traki pracują z intensywnym natryskiem wody i w tych warunkach może nastąpić porażenie prądem elektrycznym.

Podstawowe zasady bezpieczeństwa przy obsłudze traków cięgnowych:

⦁Do obsługi traka mogą być dopuszczone tylko osoby znające jego sposób działania, sposób ustawiania i mocowania bloków, zakładania narzędzi, osoby sprawne i znające zagrożenia występujące na tym stanowisku.

⦁Zakładanie i zdejmowanie lin i łańcuchów diamentowych oraz czynności pomocnicze w obrębie traka mogą się odbywać się tylko przy wyłączonym napięciu zasilania (wyłącznik główny obrabiarki).

⦁Uruchomienie traka może nastąpić po sprawdzeniu ustawienia narzędzi i zamknięciu osłon kół napędowego i zwrotnego (w traku linowym).

⦁Podczas piłowania bloku, w płaszczyźnie cięcia i jej przedłużeniach (po obu stronach kół linowych) nie może znajdować się ani trakowy ani osoby postronne.

⦁Wyposażenie trakowego: kombinezon wodoodporny, buty na podeszwie przeciwpoślizgowej, okulary ochronne, podkład drewniany w punkcie obserwacji pracy traka.