Traki o prostoliniowym ruchu ramy piłowej (bez unoszenia pił), ze względu na rodzaj narzędzia jakimi się posługują nazywane są trakami diamentowymi.

Traki diamentowe wykorzystują identyczny jak w trakach wahadłowych układ napędu ramy piłowej z wykorzystaniem układu korbowo-wodzikowego.

Różnica polega na zmianie sposobu prowadzenia ramy piłowej: zamiast zawieszenia na wahaczach rama piłowa z piłami diamentowymi porusza się w prostoliniowych prowadnicach. Rama piłowa z piłami porusza się poziomo zagłębiając piły w kamień; rzadziej stosowane są traki o pionowym ruchu piły (jak w trakach do drewna).

Na przykładzie tego traka można opisać podstawowe zespoły występujące w większości traków do kamienia:

-konstrukcja nośna składająca się ze słupów i poziomej belki stężającej,

-suporty poruszające się w prowadnicach słupów (ruch góra-dół), z prawej strony suport napędowy (silnik, przekładnia pasowa, korbowody) - z lewej suport bierny,

-zespół opadu ramy - widoczny napęd, wały pędniane, przekładnie stożkowe, oraz dwie pionowe śruby pociągowe podnoszące i opuszczające równocześnie oba suporty,

-wózek trakowy z przecieranym blokiem, blok ustawiony jest na krawędziakach drewnianych: zwróć uwagę na pionowe kłonice zabezpieczające odpiłowane płyty przed przewróceniem,

-instalację wody chłodzącej, woda podawana jest na piły przez zespół dysz opuszczających się na blok i podnoszących przy podnoszeniu pił po zakończeniu przecierania bloku,

-pulpit sterowniczy, z którego ustala się i kontroluje warunki pracy traka.

Dzięki zastosowaniu pił trakowych zbrojonych segmentami metalowo-diamentowymi, w skrócie nazywanych piłami diamentowymi, zbędnym staje się unoszenie pił przy każdym skoku piły. Drobne ziarna diamentowe zawarte w segmentach ścierają kamień i pod piły podawana jest jedynie woda, która chłodzi piły i usuwa starty kamień ze szczeliny piłowej. Piła diamentowa składa się z cienkiej taśmy stalowej, która na krawędzi natarcia zaopatrzona jest w zestaw segmentów. 

Segmenty metalowo-diamentowe, zwane dalej segmentami, powstają z drobnych okruchów i ziaren diamentowych, które miesza się z proszkami, tlenkami i węglikami metali, prasuje, obrabia cieplnie i kalibruje, otrzymując proste (dla pił) lub łukowe segmenty (do tarcz tnących) o przekroju prostokątnym. Segmenty te lutowane są do krawędzi brzeszczota tworząc krawędź tnącą narzędzia.

Zwróć uwagę: grubość segmentu (T) jest większa od grubości brzeszota (E) - dla zabezpieczenia taśmy przed tarciem o piłowany materiał.

Napinanie pił trakowych

Piły trakowe, zarówno gładkie jak diamentowe, ze względu na małą sztywność muszą być mocno napięte w ramie piłowej, aby z odpowiednią siłą docisnąć do kamienia luźne ziarna ścierne lub segmenty diamentowe. Stosowane są dwie podstawowe metody napinania pił: mechaniczna - napinanie za pomocą klinów lub śrub oraz hydrauliczna-napinanie za pomocą hydraulicznych napinaczy pił.

Uchwyt ten łączy się z piłą za pomocą bolca, z drugiej strony jest napinany za pomocą stalowego klina opierającego się o boczne powierzchnie belek.

Przez wbijanie klina w kierunku pionowym uzyskuje się poziomą siłę napinającą piłę.

Po drugiej stronie ramy piłowej piła mocowana jest identycznie, jedynie zamiast klina uchwyt wyposażony jest stały zaczep. Siła napinania piły tym sposobem zależy od kąta pochylenia klina i siły z jaką trakowy uderza w klin. Aby uzyskać jednakowe napięcie wszystkich pił w ramie potrzebne jest doświadczenie i dobre ucho.

Prawidłowe napięcie wszystkich pił jest warunkiem otrzymania równo przetartych płyt bez konieczności zatrzymywania pił w połowie bloku, co najczęściej kończy się zniszczeniem materiału. Podstawowym mankamentem tego typu napinania jest możliwość luzowania się klinów lub pojedynczych pił w trakcie piłowania.

Niedogodności te eliminują napinacze hydrauliczne stanowiące standartowe wyposażenie współczesnych traków wahadłowych i diamentowych.

Komora ciśnieniowa napinacza napełniana jest gęstym środkiem smarnym, pod jego ciśnieniem tłoczki wysuwają się na zewnątrz i zmniejsza się objętość elastycznego akumulatora napełnionego gazem.

W przypadku gdy jedna z pił wydłuży się jej tłoczek wyrówna różnicę napięcia korzystając z energii rozprężania akumulatora.

Rozstawianie i ustawianie pił

W przypadku stosowania pił diamentowych przy obliczaniu grubości przekładki dystansowej musimy uwzględnić fakt, że segment diamentowy jest szerszy od grubości brzeszczota.

Rozstawianie pił w ramie piłowej rozpoczyna się od dokładnego ustawienia jednej z pił, do której dosuwa się pozostałe. Ustawienie polega na wypoziomowaniu krawędzi piły na przykład za pomocą poziomnicy lub wagi wodnej, a następnie wypionowaniu brzeszczota.

Sposób ten polega na przesuwaniu (tutaj w kierunku pionowym) brzeszczota piły i obserwacji odchyłek odległości między nim i ostrzem. Ostrze znacznika wykonanego z zaostrzonego pręta ustawionego na solidnej podstawie (ważne!) wskazuje różnicę między linią wzorcową - oznaczającą idealne ustawienie narzędzia, a rzeczywistym jego położeniem. Ustawienie 

polega na takiej zmianie nachylenia brzeszczota narzędzia aby ustawiło się wzdłuż linii wzorcowej.

Błędne ustawienie spowoduje że narzędzie będzie przesuwać się pod kątem w stosunku do linii wzorcowej powiększając odchyłkę, co prowadzi do wyginania brzeszczota i cięcia krzywych płyt.

Do ustawiania gładkich pił trakowych wystarcza zastosowanie znacznika, piły diamentowe o równych powierzchniach bocznych najlepiej ustawiać za pomocą czujnika zegarowego.

Zagrożenia przy obsłudze traków piłowych

Konstrukcja traków wahadłowych i prostoliniowych, w których występują części szybko poruszające i o dużych wymiarach stwarzają istotne zagrożenie dla trakowego i osób znajdujących się w pobliżu. Podczas pracy traka powstaje również hałas o dużym natężeniu. Piłowanie odbywa się z udziałem masy ściernej z wodą lub samą wodą, która stykając się z elementami instalacji elektrycznej może spowodować porażenie prądem.

Zagrożenia te musi znać każdy trakowy i osoby pracujące w otoczeniu traków. Dla uniknięcia lub zmniejszenia skutków niekorzystnych zdarzeń muszą być spełnione warunki jak niżej:

1)Do obsługi traków mogą być dopuszczone tylko osoby trzeźwe, znające zasadę działania traka i sposób jego obsługi, przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

2)Przed przystąpieniem do obsługi traka należy dokładnie przeczytać fabryczną instrukcję obsługi, zaś w przypadku obsługi nowego traka skorzystać ze szkolenia prowadzonego podczas rozruchu przez fachowców serwisowych.

3)Trak musi być wyposażony w siatkowe lub blaszane osłony: od czoła ramy piłowej, wzdłuż korbowodu oraz koła zamachowego osłony te stanowią standartowe i obowiązkowe wyposażenie traków.

4)Trak musi być wyposażony w sprawnie działające zabezpieczenia przeciwporażeniowe. Zabronione jest dotykanie elementów konstrukcji mogących przewodzić prąd.

5)Pulpit sterowniczy z wyłącznikiem bezpieczeństwa winien być zlokalizowany w miejscu łatwo dostępnym, zapewniającym dobrą obserwację pracy traka.

6)Stanowisko trakowego winno być wyposażone w podkład drewniany izolujący od drgań i mokrej posadzki.

7)Naprawy, wymiana części lub narzędzi, smarowanie lub konserwacja może odbywać się tylko na unieruchomionym traku, po odcięciu zasilania wyłącznikiem głównym.

8)Trakowy podczas pracy winien być wyposażony w odzież ochronną: kombinezon, buty ochronniki słuchu.