Zakład Kamieniarski Łódź

Zasady układania i wiązania elementów w murze

Mur to konstrukcja wzniesiona z elementów naturalnych (np. kamienie) lub sztucznych (np. cegły, pustaki, bloczki) odpowiednio ułożonych i połączonych zaprawą lub układanych bez niej. Elementy murowe muszą być tak ułożone, aby zapewniona była odpowiednia do wymagań wytrzymałość konstrukcji, jej stateczność i właściwe przenoszenie działających obciążeń. Na mury z reguły działają pionowe obciążenia ściskające.

Właściwe położenie elementów muru zapewnia ich współpracę podczas przenoszenia obciążeń, mur nie rozwarstwia się, a także powoduje rozłożenie działających na mur obciążeń na większą powierzchnię gruntu niż w przypadku murów nie przewiązanych.

Mury można dzielić z uwagi na różne kryteria, np.:

1)pod względem użytych materiałów na mury z cegły, kamienia, pustaków, bloczków,

2)ze względu na kształt na mury proste, narożne, przenikające się pod kątem prostym lub ostrym, w kształcie litery T, filary,

3)ze względu na przeznaczenie: na mury nośne, działowe, osłonowe,

4)ze względu na położenie w budynku na mury wewnętrzne i zewnętrzne.

Grubość murów zależy od wielu czynników, np. wielkości działających obciążeń, rodzaju muru, materiału z którego został zbudowany, wymaganej izolacyjności cieplnej, konstrukcji budynku i jego przeznaczenia. Jest ona podawana przez projektanta po przeprowadzeniu obliczeń.

Względy wytrzymałościowe wymagaj ą ustalenia pewnego dopuszczalnego obciążenia na mur w zależności od klasy (wytrzymałości) użytych elementów murowych i marki (wytrzymałości) zaprawy. Im większa jest wytrzymałość elementu przy tej samej marce zaprawy, tym większa będzie nośność muru, a jeśli podwyższymy markę zaprawy przy tej samej klasie elementu uzyskamy wzrost wytrzymałości muru na ściskanie.

 

Grubość muru można określić w centymetrach lub poprzez podanie liczby pełnych długości cegieł mieszczących się w szerokości muru. Przykładowo:

-mur grubości 1 cegły to mur grubości 25 cm (długość cegły to 25 cm),

-mur grubości 38 cm to mur grubości 11/2 cegły (25 cm+1 cm+12cm=38 cm).

Na rysunkach budowlanych grubość muru podawana jest w centymetrach, a drugi sposób stosowany jest często w praktyce, na budowie.

Pomiędzy elementami murowymi znajdują się przestrzenie wypełnione zaprawą. Są to spoiny.

W większości rodzajów murów występują spoiny trzech rodzajów:

-poziome - wsporne,

-pionowe-podłużne,

-pionowe-poprzeczne.

Właściwie wykonana spoina wyrównuje niewielkie nierówności wynikające z tolerancji wymiarowej elementów murowych, łączy te elementy w całość i stwarza dobre warunki do pracy muru w przenoszeniu obciążeń. Grubość spoin musi być zgodna z warunkami technicznymi obowiązującymi przy wykonywaniu murów. W większości prac murowych przyjmuje się następujące grubości spoin:

-spoiny wsporne: 10-17 mm, z reguły 12 mm,

-spoiny pionowe: 5-15 mm, z reguły 10 mm.

Elementy w murze powinny być ułożone w odpowiedni sposób, zapewniający dobrą pracę konstrukcji. Wynikają z tego podstawowe zasady wiązania:

-elementy murowe należy układać „na płask” czyli ich największa płaszczyzna powinna być prostopadła do działających sił (w niektórych konstrukcjach z uwagi na rysunek spoin stosowane także są układy inne, podobnie jak w murach z kamienia, z uwagi na ich nieregularny kształt),

-spoiny pionowe jednej warstwy należy przykrywać całymi powierzchniami elementów warstwy następnej (przewiązanie spoin),

-warstwy muru należy układać dokładnie poziomo.

Elementy murowe mogą być układane w różny sposób, tak że w licu muru widoczny jest różny rysunek spoin. Stworzono różne systemy wiązania cegieł i innych elementów w murach. W Polsce podstawowym rodzajem wiązania jest wiązanie pospolite. Występuje w nim na przemian warstwa główkowa i wozówkowa, a więc jest to wiązanie dwuwarstwowe. Jego inne nazwy to wiązanie blokowe lub kowadełkowe, ponieważ w licu muru widoczny jest charakterystyczny kształt kowadełka.

Spoiny pionowe w sąsiadujących warstwach przesunięte są względem siebie o H cegły, przy czym spoiny pionowe wszystkich warstw wozówkowych i główkowych położone są w pionie w tym samym miejscu.

Układ cegieł w murze uzależniony jest od grubości muru. Z reguły stosuje się następujące grubości murów: 12 cm, 25 cm, 38 cm, 51 cm, 64 cm.

Do wykonania zakończenia czoła murów stosowane są cegły ułamkowe tzn. dziewiątki, ćwiartki, połówki, powstałe z przecięcia cegieł całych.

Niezależnie od grubości muru każda warstwa wozówkowa musi zaczynać się lub kończyć tyloma dziewiątkami ile główek mieści się w grubości danego muru, tzn. w murach grubości:

-1 cegły - dwiema dziewiątkami ułożonymi wozówkowo,

-1 / cegły - trzema dziewiątkami ułożonymi wozówkowo,

-2 cegieł - czterema dziewiątkami ułożonymi wozówkowo.

W zakończeniach muru w warstwach główkowych muru o grubości:

-1 cegły - nie występują cegły ułamkowe,

-1 / cegły - występują dwie pary dziewiątek ułożonych główkowo,

-2 cegieł - występują dwie pary dziewiątek ułożonych główkowo przedzielone jedną cegłą ułożoną wozówkowo.

Strzępia zazębione boczne uzyskuje się poprzez pozostawienie w co drugiej warstwie muru nośnego (wykonywanego wcześniej) wnęki głębokości H cegły (zamiast cegły ułożonej wozówkowo stosuje się beleczkę) lub ułożenie dziewiątki zamiast całej cegły w warstwie główkowej. Strzępia zazębione końcowe wykonuje się pozostawiając w co drugiej warstwie muru wnęki głębokości H cegły, podobnie jak poprzednio.

W przypadku łączenia murów na długości może nastąpić zjawisko pękania muru, ponieważ świeży mur osiada pod własnym ciężarem ściskając zaprawę w spoinach, a także z powodu skurczu zaprawy. Jest to szczególnie niebezpieczne w murach wysokich (powyżej 4 m). W takim przypadku konieczne jest wykonanie połączenia za pomocą tzw. strzępi uciekających. Dzięki nim całkowita wielkość 

W pracach murarskich oprócz murowania prostych odcinków muru zachodzi konieczność wykonania murów o różnych kształtach. Są to np. mury narożnikowe, w kształcie litery T, filary okienne.

Przy murowaniu narożników prostokątnych, w warstwach wozówkowych przechodzących „na wskroś” wykonywane jest zakończenie z dziewiątek ułożonych wozówkowo.

Mury w kształcie litery T występują z reguły w miejscach łączenia murów zewnętrznych z wewnętrznymi. Podobnie jak poprzednio warstwy wozówkowe przechodzące „na wskroś” muru poprzecznego mają zakończenia wykonane z dziewiątek ułożonych wozówkowo.

Przy wykonywaniu słupów i filarów obowiązują te same zasady co przy wykonywaniu murów omówionych poprzednio, ponieważ są to po prostu krótkie odcinki muru. 

W przypadku wykonywania murów z pustaków i bloczków stosuje się wiązanie zbliżone do pospolitego - w licu muru widoczne są tylko elementy murowe tej samej wielkości. Najważniejsze jest tu przewiązanie spoin pionowych poprzecznych i podłużnych, natomiast rysunek spoin w licu ściany jest nieistotny, gdyż ściany z pustaków powinny być tynkowane. W murach wykonywanych z pustaków ceramicznych szczelinowych spoiny pionowe powinny mijać się co najmniej o 50 mm. Mury powinny być wznoszone równomiernie na całej długości; dotyczy to także jednoczesnego wznoszenia ścian podłużnych i poprzecznych z wzajemnym ich przewiązaniem lub kotwieniem. W ścianach zewnętrznych z uwagi na konieczność zapewnienia odpowiedniej izolacyjności cieplnej pustaki należy ustawiać tak, aby szczeliny były pionowe i równoległe do lica ściany.